Строительство и недвижимость

E&#1187бeк нaры&#1171ындa кeз кeлгeн кoмпaния ж&#1201мыс к&#1199ші &#1179aжeт бoл&#1171aн жa&#1171дaйдa мeрeкe к&#1199нінe нeмeсe дeмaлыс&#1179a &#1179aрaмaстaн &#1179oлaстындa&#1171ылaрды ж&#1201мыс&#1179a тaртуы м&#1199мкін. Бірa&#1179 б&#1201л &#1179aншaлы&#1179ты зa&#1187ды? Oл к&#1199ндeр жaлa&#1179ы м&#1257лшeрінe &#1179aлaй &#1241сeр eтeді? &#1178oсымшa a&#1179ы т&#1257лeнуі тиіс пe? Tengrinews.kz тілшісі осы с&#1201ра&#1179тарды за&#1187гер Данияр Т&#1199ймебаев&#1179а &#1179ойып к&#1257рді.  

&#1178ай к&#1199ндер демалыс ж&#1241не мереке к&#1199ндері болып саналады?

Т&#1199ймебаев еліміздегі мереке к&#1199ндерді&#1187 барлы&#1171ы «&#1178аза&#1179стан Республикасында&#1171ы мерекелер туралы» за&#1187да белгіленгенін айтады.

«&#1178Р Е&#1187бек кодексіні&#1187 84-бабында демалыс к&#1199ндерін белгілеу т&#1241ртібі туралы айтыл&#1171ан. Осылайша, за&#1187 бойынша бес к&#1199ндік ж&#1201мыс аптасында &#1179ызметкерге аптасына екі демалыс к&#1199ні, ал алты к&#1199ндік ж&#1201мыс аптасында бір демалыс к&#1199ні беріледі. Бес к&#1199ндік ж&#1241не алты к&#1199ндік ж&#1201мыс аптасында жексенбі жалпы демалыс к&#1199ні болып саналады. Ал бес к&#1199ндік ж&#1201мыс аптасында&#1171ы екінші демалыс к&#1199ні &#1201жымды&#1179 шартта немесе е&#1187бек келісімшартында белгіленеді.

«&#1178аза&#1179стан Республикасында&#1171ы мерекелер туралы» за&#1187ына с&#1241йкес, мерекелер &#1201лтты&#1179 ж&#1241не мемлекеттік болып б&#1257лінеді. Осы за&#1187ны&#1187 5-бабы бойынша, елімізе мемлекеттік ж&#1241не &#1201лтты&#1179 мерекелерді&#1187 барлы&#1171ы демалыс к&#1199ні болып саналады:

1-2 &#1179а&#1187тар — Жа&#1187а жыл;

8 наурыз — Халы&#1179аралы&#1179 &#1241йелдер к&#1199ні;

21-23 наурыз — Наурыз мейрамы

1 мамыр — &#1178аза&#1179стан хал&#1179ыны&#1187 бірлігі мерекесі;

7 мамыр — Отан &#1179ор&#1171аушы к&#1199ні;

9 мамыр — Же&#1187іс к&#1199ні;

6 шілде — Н&#1201р-C&#1201лтан к&#1199ні;

30 тамыз — &#1178аза&#1179стан Республикасыны&#1187 Конституциясы к&#1199ні;

1 желто&#1179сан — &#1178аза&#1179стан Республикасыны&#1187 Т&#1201&#1187&#1171ыш Президенті к&#1199ні.

16-17 желто&#1179сан — Т&#1241уелсіздік к&#1199ні (жал&#1171ыз &#1201лтты&#1179 мереке).

&#1178аза&#1179станда 2020 жыл&#1171ы демалыс к&#1199ндері ауысты

&#1178ызметкерді оны&#1187 келісімінсіз ж&#1201мыс&#1179а тарту&#1171а бола ма?

Т&#1199ймебаев жалпы ереже бойынша ж&#1201мыс беруші &#1179оластында&#1171ы &#1179ызметкерін демалыс немесе мереке к&#1199ндері тек оны&#1187 жазбаша р&#1201&#1179сатынан со&#1187 &#1171ана ж&#1201мыс&#1179а ж&#1201мылдыра алатынын айтады. Сондай-а&#1179, басшылы&#1179 тарапынан б&#1201йры&#1179 шы&#1171уы &#1179ажет дейді. 

&#1178андай жа&#1171дайларда ж&#1201мыс&#1179а ша&#1179ырту&#1171а &#1179&#1201&#1179ылы?

Біра&#1179 за&#1187гер басшылы&#1179ты&#1187 кейбір жа&#1171дайларда ж&#1201мыс&#1179а тарту&#1171а &#1179&#1201&#1179ы бар екенін айтады.

«»&#1178аза&#1179стан Республикасында&#1171ы мерекелер туралы» за&#1187 бойынша, кейбір жа&#1171дайларда &#1179ызметкерді оны&#1187 р&#1201&#1179сатынсыз-а&#1179 ж&#1201мыс&#1179а ша&#1179ыртып алу&#1171а болады. Мысалы, т&#1257тенше жа&#1171дайларды&#1187, зілзаланы&#1187 немесе &#1257ндірістік апатты&#1187 алдын алу немесе оларды&#1187 салдарын жою &#1199шін; е&#1187бек &#1179ызметіне байланысты жазатайым о&#1179и&#1171аларды&#1187, м&#1199лікті&#1187 жойылуыны&#1187 немесе б&#1199лінуіні&#1187 алдын алу ж&#1241не оларды тергеп-тексеру &#1199шін; &#1201йымны&#1187 немесе оны&#1187 жекелеген б&#1257лімшелеріні&#1187 одан &#1241рі &#1179алыпты ж&#1201мыс істеуі жедел орындалуына байланысты болатын ш&#1201&#1171ыл, к&#1199тпеген ж&#1201мыстарды орындау &#1199шін &#1179ызмкеткерді&#1187 р&#1201&#1179саты &#1179ажет емес», — деп т&#1199сіндіреді за&#1187гер.

Оны&#1187 айтуынша, б&#1201л жа&#1171дайларды&#1187 барлы&#1171ында да міндетті т&#1199рде басшылы&#1179ты&#1187 жазбаша б&#1201йры&#1171ы болуы керек.

Демалыс к&#1199ндері &#1199шін а&#1179ша т&#1257лене ме?

За&#1187гер Е&#1187бек кодесіні&#1187 85-бабында («Демалыс ж&#1241не мереке к&#1199ндеріндегі ж&#1201мыс») с&#1241йкес, мейрам немесе демалыс к&#1199ндері ж&#1201мыс&#1179а шы&#1179&#1179аны &#1199шін берілетін &#1257тема&#1179ыны&#1187 екі формасы бар екенін айтады.

«Ал&#1171аш&#1179ысы — сол к&#1199ні ж&#1201мыс&#1179а шы&#1179&#1179аны &#1199шін ж&#1201мыс к&#1199ндеріні&#1187 бірінде демалыс беру. Екіншісі — мейрам немесе демалыс к&#1199ні &#1199шін &#1257тема&#1179ы т&#1257леу. Е&#1187бек кодексіні&#1187 109-бабына (Мереке ж&#1241не демалыс к&#1199ндеріндегі ж&#1201мыс&#1179а а&#1179ы т&#1257леу») с&#1199йенетін болса&#1179, кем дегенде &#1241деттегі бір к&#1199ндегі ж&#1201мыс са&#1171атынан 1,5 есеге к&#1257п а&#1179ша т&#1257ленуі тиіс. Дегенмен кей жа&#1171дайларда, мысалы, &#1201жымды&#1179 шартта одан да к&#1257п коэффициент к&#1257рсетілуі м&#1199мкін», — дейді за&#1187гер.

Мысалы, компания басшылы&#1171ыны&#1187 б&#1201йры&#1171ымен &#1179ызметкер 1 желто&#1179сан, мейрам к&#1199ні ж&#1201мыс&#1179а ша&#1179ыртылды. Бес са&#1171ат ж&#1201мыс істеп &#1179айтты. Е&#1187бек келісімшартына с&#1241йкес, мереке к&#1199ндері шы&#1179&#1179аны &#1199шін &#1241деттегіден 1,5 есеге к&#1257п а&#1179ы т&#1257ленуі керек. Сонда 180 000 те&#1187ге жала&#1179ы алатын &#1179ызметкер демалыс к&#1199ні ж&#1201мыс&#1179аны &#1199шін &#1179анша а&#1179ша алуы тиіс?

Жала&#1179ысы —  180 000 те&#1187ге

Бір айда&#1171ы ж&#1201мыс к&#1199ні: 22 к&#1199н

Бір айда&#1171ы са&#1171ат саны: 22 * 8 = 176 са&#1171ат

Бір са&#1171атына: 180 000/ 176 = 1 022 те&#1187ге

Мереке к&#1199ндері шы&#1179&#1179аны &#1199шін т&#1257ленетін а&#1179ы (1 к&#1199нге): 180 000 / 176 * 5 са&#1171ат *1,5  = 7 670 те&#1187ге

Желто&#1179сан айы &#1199шін берілуі тиіс жала&#1179ы: 180 000 те&#1187ге + 7 670 те&#1187ге = 187 670 те&#1187ге.

Сондай-а&#1179, Т&#1199ймебаев демалыс к&#1199ні &#1257тема&#1179ы алмай-а&#1179, оны&#1187 орнына демалыс алу за&#1187ды екенін айтып &#1257тті.

«Е&#1187бек кодексіні&#1187 85-бабы бойынша («Демалыс ж&#1241не мереке к&#1199ндеріндегі ж&#1201мыс»), демалыс ж&#1241не мереке к&#1199ндеріндегі ж&#1201мыс &#1199шін ж&#1201мыскерді&#1187 &#1179алауы бойынша о&#1171ан бас&#1179а демалыс к&#1199ні беріледі немесе осы Кодексті&#1187 109-бабында к&#1257рсетілген м&#1257лшерде а&#1179ы т&#1257ленеді, я&#1171ни бір к&#1199ндегі ж&#1201мыс са&#1171атынан 1,5 есеге к&#1257п а&#1179ша т&#1257ленуі тиіс», — деп т&#1199сіндірді за&#1187гер.

О&#1179и отыры&#1187ыз:

Е&#1187бек демалысына т&#1257ленетін а&#1179шаны &#1179алай есептейді

Жала&#1179ыны&#1187 салы&#1179 пен зейнета&#1179ы&#1171а аударылатын м&#1257лшерін &#1179алай есептейді

Е&#1187бекке жарамсызды&#1179 пара&#1171ы: Т&#1257лемді &#1179алай есептейді